نحوه تشخیص و تفاوت استیل 316 و 304 کار ساده ای نیست، زیرا این دو فولاد شباهت های بسیار زیادی به هم دارند و همین عامل سبب شده است که تشخیص آنها از یکدیگر سخت شود. به طور کلی فولادهای ۳۰۴ و ۳۱۶ از نظر ویژگی های ظاهری و بسیاری از ویژگی های مکانیکی و فیزیکی بسیار شبیه یکدیگر هستند.

اما از آنجایی که ترکیبات متفاوت‌ تری برای تولید هر کدام به کار می رود، ساختار شیمیایی آنها با یکدیگر متفاوت است. همین عامل سبب شده که هر کدام از آنها در کنار شباهت های زیاد به یکدیگر یک سری ویژگی های خاص و مختص به خود را نیز داشته باشند.

شباهت فولاد ۳۰۴ با ۳۱۶

قبل از بررسی تفاوت های موجود بین استیل ۳۰۴ با ۳۱۶ ترجیح دادیم ابتدا مروری بر شباهت ها و ویژگی های مشترک بین این دو فولاد داشته باشیم. زیرا در این صورت راحت تر می توان تفاوت های موجود در بین آنها را درک کرد. به طور کلی مهم ترین ویژگی های مشترک بین این دو استیل شامل موارد زیر است.

• هر دو فولاد ۳۰۴ و ۳۱۶ به عنوان استیل استنلس نگیر شناخته می شوند و فاقد خاصیت الکتریسیته می باشند.
• هیچ کدام از این دو فولاد از طریق عملیات حرارتی سخت نمی شوند
• هر دو فولاد در برابر فرسایش، زنگ زدگی و خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند و به راحتی فرسوده نمی شوند.
• هر دو استیل دارای مقدار قابل توجهی در برای خوردگی و زنگ زدگی هستند.
• در ساختار هر دو عنصر کروم وجود دارد. کروم عنصری است که مقاومت فولاد را در برابر زنگ زدگی و خوردگی تا حدود زیادی افزایش می دهد.
• هر دو استیل از نظر ظاهری شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند.

تفاوت های موجود بین استیل ۳۱۶ و ۳۰۴

همانطور که در مطالب قبلی نیز به این نکته اشاره کردیم با وجود شباهت های زیاد بین دو استیل ۳۱۶ و ۳۰۴ بین آنها یک سری تفاوت ها نیز وجود دارد که همین تفاوت ها این دو فولاد را از یکدیگر مجزا می کند. هر دو فولاد ۳۱۶ و ۳۰۴ از لحاظ ترکیب شیمیایی و همچنین خاصیت نیز شباهت زیادی به یکدیگر دارند.

به نحوی که هر دو گزینه دربردارنده مقدار زیادی کروم و نیکل هستند و همچنین نسبت کربن در مقایسه با دو عنصر نام برده در آنها به مراتب بسیار کمتر است.

منتهی مهم ترین عاملی که موجب شده است این دو فولاد از یکدیگر متفاوت باشند، این است که در استیل ۳۰۴ بر خلاف استیل ۳۱۶ عنصر مولیبدن وجود ندارد. همین عامل سبب شده است که استیل ۳۱۶ در مقایسه با دیگر فولادهای ضد زنگ نظیر گرید ۳۰۴ مقاومت بسیار بیشتری در برابر خوردگی داشته باشد.

از این رو استیل ۳۱۶ حتی در برابر سیالات دارای کلراید که بسیار خورنده هستند نیز مقاومت دارد. در صورتی که استنلس استیل ۳۰۴ اغلب در پروژه هایی که فاقد سیالات با خورندگی بالا هستند چندان کارایی ندارد.

دیگر تفاوت موجود بین این دو فولاد در این است که استیل ۳۰۴ در مقایسه با ۳۱۶ درصد کروم بالاتر و درصد نیکل پایین تری دارد. به نحوی که در ساختار فولاد ۳۰۴ حدود ۸ درصد نیکل و ۱۸ درصد کروم وجود دارد. اما گرید ۳۱۶ دربردارنده ۱۶ درصد کروم و ۱۰ درصد نیکل به همراه دو درصد مولیبدن است.

علاوه بر موارد نام برده آلیاژ گرید ۳۱۶ نسبت به آلیاژ گرید ۳۰۴ از استقامت به فرسودگی بهتر و خواص مکانیکی مطلوب تری برخوردار بوده و همچنین در برابر دماهای بالاتر نیز مقاومت بیشتری را از خود نشان می دهد.

نحوه تشخیص استیل ۳۱۶ از ۳۰۴

در شرایطی که دو استیل ۳۱۶ و ۳۰۴ از نظر ظاهر و همچنین کاربرد بسیار به یکدیگر شبیه هستند، تشخیص آنها از هم اصلاً کار راحتی نیست و فقط از عهده کسانی برمی آید که در این رابطه به اندازه کافی تخصص و تجربه داشته باشند. هر دو استیل نام برده به صورت گسترده در صنایع های نظیر صنایع نفت، صنعت دکوراتیو، صنعت ساخت و ساز، صنعت پتروشیمی و دیگر موارد مشابه مورد استفاده قرار می گیرند.

اما همانطور که در مطالب قبلی نیز به این نکته اشاره کردیم این دو استیل به دلیل برخورداری از ساختار شیمیایی متفاوت در برخی از شرایط خاص عکس العمل یکسانی نشان نمی دهند. به عنوان مثال استیل ۳۱۶ در برابر کلراید مقاوم تر از استیل ۳۰۴ بوده و به راحتی دچار خوردگی نمی شود. حال سوال اینجاست با وجود شباهت های زیاد بین این دو فولاد چگونه باید آنها را از یکدیگر تشخیص داد. روش های مختلفی برای این منظور وجود دارد که مهمترین و کاربردی ترین آنها شامل موارد زیر هستند.

استفاده از سمباده

یکی از روش های ساده و راحت تشخیص استیل ۳۱۶ از ۳۰۴ استفاده از سمباده است. به نحوی که با استفاده از یک سمباده روی فولاد مورد نظر را باید سمباده کشید. سپس محلی را که در معرض سمباده قرار گرفته است را تمیز کرد و آنگاه محلولی که حاوی ۶۵ درصد اسید نیتریک و ۳۷ درصد هیدروکلریک اسید است را روی محل سمباده شده ریخت. در صورتی که پس از چند دقیقه محل مورد نظر زرد شود آن فولاد استیل ۳۱۶ است.

• قرار دادن آنها در محیط گاز ترش

معمولاً دو استیل ۳۱۶ و ۳۰۴ زمانی که هر دو در محیط گاز ترش قرار بگیرند استیل ۳۱۶ مقاومت بیشتری را نشان می دهد و کمتر دچار خوردگی می شود. زیرا همانطور که گفتیم در این استیل وجود عنصر مولبیدن مقاومت آن را در برابر خوردگی حفره ای بسیار بالاتر برده است.

• آنالیز شیمیایی

در این روش باید قطعات فلز ۳۰۴ و ۳۱۶ را به آزمایشگاه متالوژی برد و سپس آنها را مورد آزمایش قرار داد.